Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου 2014

Ανορθολογισμος. Να κλαιει, να γελαει η να ανησυχει κανεις;


Βλέποντας τα σημερινά πρωτοσέλιδα των εφημερίδων στο διαδίκτυο. έπεσε το μάτι μου στον εξής τίτλο της Ελεύθερης Ώρας: "Η διχοτόμηση της Ουκρανίας είχε "προβλεφθεί" στα χαρτονομίσματα του ευρώ!". Νομίζοντας πως θα διαβάσω για ακόμα μία σκοτεινή συνωμοσία η οποία έρχεται στο φως από κάποιον "πεφωτισμένο" σκοταδιστή έριξα μια ματιά και στον υπότιτλο του άρθρου: "Εάν κοιτάξει κανείς τον χάρτη της Ευρώπης στα 50 και στα 10 ευρώ, βλέπει ότι περιλαμβάνει τη μισή Ουκρανία, δηλαδή το κομμάτι εκείνο που επιθυμεί την ένωση με την Ευρωπαϊκή Ένωση" διάβασα, κι απόμεινα εμβρόντητος. Πρέπει να ομολογήσω πως κοίταξα ένα από τα εν λόγω χαρτονομίσματα κι αντιλήφθηκα πέρα από τη μισή Ουκρανία, ένα κομμάτι της Ρωσίας και τη μισή Τουρκία και προς στιγμήν ένιωσα να αποκαλύπτονται μπροστά στα μάτια μου οι καλά κρυμμένες συνωμοσίες του επόμενου διαστήματος. Αντιλήφθηκα υπό άλλο πρίσμα τον τηλεφώνημα Ερντογάν στο γιο του μιας και πλέον μου γινόταν σαφές πως η επόμενη προς διαμελισμό και ένταξη στην ΕΕ χώρα είναι η Τουρκία. Όσο για το κομμάτι της Ρωσίας που υπήρχε στο χάρτη, μου έλυνε πλέον την απορία γιατί ο Μ. Πέτρος είχε ονομάσει την πόλη που είχε διατάξει να χτιστεί σε κάποιο σημείο του "Παράθυρο στην Ευρώπη". Όλα έμοιαζαν να μπαίνουν στη θέση τους!
Η αλήθεια είναι πως αυτή η εύθυμη διάθεση δεν κράτησε πολύ, είπα να σοβαρευτώ. Κι από τη στιγμή που το έκανα είναι αλήθεια ότι δυσκολεύομαι να αποφασίσω ποιος από τους δύο τρόπους, η διακωμώδηση ή η σοβαρή αντιπαράθεση επιχειρημάτων, θα ήταν αυτός που θα άρμοζε στο συγκεκριμένο άρθρο. "Μάλλον και τα δύο", διακωμώδηση στο συγκεκριμένο άρθρο, πέντε πιο σοβαρές σκέψεις στην λογική που αντιπροσωπεύει.
Φαίνεται λοιπόν πως ο ανορθολογισμός κερδίζει διαρκώς και σταθερά έδαφος και παρότι μπορεί να προκαλεί γέλωτες σε αρκετούς η γελοιότητά του, μάλλον θα έπρεπε να εστιάσει κανείς στον κίνδυνο που συνιστά το γεγονός ότι υπάρχουν κάποιοι που όχι απλά δεν γελάνε, αλλά αντίθετα λιώνουν στον φόβο και την παθητικότητα ή διαπερνώνται από ρίγη οργής, από το ίδιο ακριβώς πράγμα που στους άλλους (λογικά θα έλεγε κανείς) προκαλεί γέλιο.
Πολύ περισσότερο, πέρα από τις κραυγαλέες περιπτώσεις του, οι καθημερινές πιο light εκδοχές του γίνονται όλο και περισσότερες. Τα καφέ που "λένε" πλέον το φλιτζάνι σειρές στην τηλεόραση στυλ "Paranormal", ο πρόεδρος της Ουγκάντα που υποστηρίζει πως "το στοματικό σεξ φέρνει σκουλήκια"(1), ακόμα και οι πιο επιστημονικοφανείς αντιπρόσωποί του όπως η "θεωρία του ευφυούς σχεδιασμού". Ανάλογα παραδείγματα θα μπορούσαν να συνεχιστούν για σειρές και σειρές, αλλά δεν θα είχε νόημα μάλλον. Η ουσία είναι πως ο ανορθολογισμός κερδίζει έδαφος σε όλα τα επίπεδα. Από τη μία το άγος της καθημερινότητας που δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες στροφής στις εύκολες λύσεις και απαντήσεις, και από την άλλη ο αποπροσανατολισμός που ο ανορθολογισμός προκαλεί που είναι τόσο χρήσιμος σε ορισμένους.

Η Αριστερά πως τοποθετείται σ' αυτό το τοπίο;

Η Αριστερά ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα νομίζω πως παρεμποδίζεται να είναι αποτελεσματική στην δράση της από δύο κυρίως προβληματικές.
Η πρώτη είναι πως αδυνατεί να αντιληφθεί πως η επιστήμη δεν είναι "ουδέτερη" κι έτσι αντιλαμβάνεται τις δυνατότητες ανάπτυξής της μονοδιάστατα και γραμμικά περιορίζοντας έτσι τις δυνατότητές τις να προσεγγίζει κριτικά - κι έτσι να προσεγγίζει περισσότερο την κατανόηση της πραγματικότητας - μια σειρά από θέσφατα της εποχής μας. Αυτή ακριβώς η αντίληψή της περί "ουδέτερης" επιστήμης είναι κι ο λόγος που δεν της επιτρέπει να ξεπεράσει μια απλοϊκή αντίληψη για την επιστήμη που της έχει κληρονομηθεί από τον καιρό των αστικών επαναστάσεων. Έτσι, αδυνατεί να συνειδητοποιήσει πως οι αστοί χρησιμοποίησαν την επιστήμη ως όπλο στην αντιπαράθεσή τους με τους γαιοκτήμονες και μονάχα στον βαθμό που τους εξυπηρετούσε στο να αντιπαρατεθούν στον ανορθολογισμό των τελευταίων με σκοπό να τους υποκαταστήσουν. Από τη στιγμή που η αστική τάξη επέβαλλε και σιγούρεψε την εξουσία της, έπαψε η επιστήμη να της χρησιμεύει ως τέτοιο όπλο. Από εκείνη τη στιγμή κι έπειτα της χρησιμεύει μόνο απολογητικά κι αυτό θα συνεχίσει όσο θα υπερασπίζεται λυσσαλέα το καθεστώς της.
Η δεύτερη προβληματική είναι η εγκατάλειψη από μεριάς αριστεράς της διαλεκτικής. Απότοκο των ηττών και της γραφειορατικοποίησής της κατά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα.
Όσο δεν αναμετριέται με αυτές της τις προβληματικές, τόσο ο ανορθολογισμός - επιστημονικοφανής ή μη - θα κερδίζει έδαφος και τόσο η αριστερά θα παραμένει ανίκανη να τον ανασχέσει, υποτασσόμενη μάλιστα σε πιο "αριστερόστροφες" εκδοχές του...

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Template developed by Confluent Forms LLC; more resources at BlogXpertise