Περί "Τυφλής Δικαιοσύνης" αδιέξοδες αυταπάτες...

από parallhlografos.wordpress.com

Σε εντελώς διαφορετικό μήκος κύματος, αλλά εξίσου ίσως αναποτελεσματικό για την υπόθεση των εργαζομένων στη χώρα μας, είναι ένα άλλο κείμενο με τη Δικαιοσύνη ως θεματολογία του. Ο λόγος για το Editorial του κυρίου Κώστα Βαξεβάνη, με τίτλο "Αν η Δικαιοσύνη δεν δει το δάσος, θα κρεμαστεί στο δέντρο"", στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού Hot Doc που κυκλοφόρησε χθες (Πέμπτη 13/02/2014). Υπάρχουν τόσο ομοιότητες όσο και σημαντικές διαφορές ανάμεσα στις προβληματικές που εκφράζονται σε αυτά τα δύο κείμενα1. Η τελική όμως κατάληξη και των δύο είναι παρόμοια όσο κι αν αυτό γίνεται μέσα από αρκετά διαφορετικούς δρόμους ίσως.Ας δούμε όμως λίγο πιο προσεκτικά το άρθρο και την λογική που το συνέχει.

Κατ' αρχήν - κι αυτό έχει την σημασία του όσο κι αν η ουσία δεν βρίσκεται στις προθέσεις αλλά στις θέσεις ενός κειμένου - το άρθρο του ξεκινά διακρίνοντας περιπτώσεις και όχι διαπιστώνοντας. Φαίνεται έτσι ο δημοσιογράφος να ξεκινά με στόχο περισσότερο να διερευνήσει παρά να χειραγωγήσει. Αναφέρει λοιπόν στην πρώτη του παράγραφο:

"Η Δικαιοσύνη έχει δύο επιλογές. Ή να δει το δάσος της κοινωνικής πραγματικότητας μέσα στο οποίο πρέπει να αποδοθεί ή να κρεμαστεί στο δέντρο στο οποίο στοχοπροσηλώνεται δηλώνοντας πως αυτό είναι το δικό της αντικείμενο".

Υπονοώντας λοιπόν πως αν είναι να εξυπηρετήσει τον σκοπό της (στο ποιος είναι ο σκοπός της κατά τον αρθρογράφο θα επανέλθω στη συνέχεια) η δικαιοσύνη θα πρέπει να αναγνωρίσει το ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργεί. Με την περιγραφή αυτού του πλαισίου αναλώνεται στην επόμενη παράγραφο αναφέροντας:

"Δεν υπάρχει αντικειμενική δικαιοσύνη, όπως δεν υπάρχει αντικειμενική δημοσιογραφία. Ο δικαστής έχει το προσωπικό του σύστημα αξιών, τις πολιτικές του προτιμήσεις, τις αντιλήψεις του. Δεν μπορεί να τις φορά ή να τις πετά σαν πουκάμισο στην άκρη του δικαστικού εδράνου. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, αλλά ακόμη κι αν ήταν δεν μπορείς να απογυμνώσεις τους ανθρώπους από τη φύση και τον προβληματισμός τους. Το κακό είναι - όπως και στη δημοσιογραφία - ο δικαστής ή ο εισαγγελέας, για χάρη αυτών των προτιμήσεών του, να πετάξει την αλήθεια που βρίσκεται μπροστά του ή να κλείσει τα μάτια, εμφανίζοντας πως αυτό ακριβώς είναι η τυφλή δικαιοσύνη".

 Κομβικής σημασίας η θέση - σημασία η οποία μειώνεται όμως στο αμέσως επόμενο κομμάτι του κειμένου - πως δεν υπάρχει ανεξάρτητη δικαιοσύνη, αν κι αυτή η θέση συμπλέκεται άμεσα με το τι απάντηση δίνεται στο ποιος είναι ο σκοπός στην δικαιοσύνης, ερώτηση που δεν μπορεί να γίνει απόπειρα να απαντηθεί παρά μόνο αφού εξεταστεί προσεκτικά το σύνολο του άρθρου. Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός πως αναγνωρίζεται ότι "στη ζωή κανείς δεν πάει όπως θέλει ή όπως "πρέπει", αλλά όπως μπορεί" στο σημείο όπου γίνεται αποδεκτό πως ο δικαστής είναι αδύνατον να απεκδυθεί την ιδεολογία (όπου σαν ιδεολογία νοείται το σύνολο των αξιών με βάση το οποίο επεξεργάζεται και τοποθετεί στην αντίληψή του ένας άνθρωπος τα ακατέργαστα ερεθίσματα με τα οποία τον βομβαρδίζει κάθε στιγμή η πραγματικότητα την οποία βιώνει) του στην άκρη του εδράνου και συνεπώς κρίνει με αυτήν. Θέση που - τουλάχιστον μέχρι αποδείξεως του εναντίου - λειτουργεί ως ανάχωμα σε βουλησιαρχικές ερμηνείες της πραγματικότητας. Ας προχωρήσω όμως.

"Ο άνθρωπος της δικαιοσύνης, όπως και αυτός της δημοσιογραφίας, πρέπει να είναι ανεξάρτητος. Να μην δέχεται παρεμβάσεις, να μην κάνει χατίρια, να μην απαλλάσσει από τις ευθύνες αυτούς που του αρέσουν ή με τους οποίους συμφωνεί, σε βάρος όσων δεν θα προτιμούσε. Αυτή είναι η λεπτή διαφορά". 

 Η διαφορά δυστυχώς είναι μάλλον χοντροκομμένη, μιας και στο συγκεκριμένο απόσπασμα ο δημοσιογράφος φαίνεται να συγχέει την ανεξαρτησία με την ακεραιότητα. Επιπλέον αυτοαναιρεί - πέρα από το να θολώνει μέσα από την εσφαλμένη νοηματοδοσία - την θέση περί ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης που δεν υπάρχει. Γίνονται έτσι φανερές οι αντιφάσεις του ίδιου του του σκεπτικού, στην αιτία των οποίων θα σταθώ στο τέλος. Λίγο παρακάτω διαβάζουμε:

"Δεν έχω την άποψη πως το σκάρτο πολιτικό σύστημα πρέπει να αντικατασταθεί από ένα δικαστικό σύστημα που θα τιμωρεί επειδή το κράτος παράγει και αναπαράγει ατιμωρησία. Στα χέρια όμως εισαγγελέων και ανακριτών βρίσκονται σήμερα αρκετές υποθέσεις, που η επίλυσή τους θα βοηθήσει τη δημοκρατία να προχωρήσει. Το πολιτικό σύστημα προσπαθεί να πείσει με μαεστρία τους ανθρώπους της δικαιοσύνης πως αυτές οι υποθέσεις είναι κατατετμημένες και ανεξάρτητες μεταξύ τους υποθέσεις που πρέπει να εξεταστούν.Δυστυχώς αυτές οι υποθέσεις συνθέτουν ένα σύστημα διαπλοκής, το οποίο είναι ενιαίο. Οι δικογραφίες πολλές φορές ακουμπούν η μία την άλλη και το περιεχόμενό τους συνθέτει και τη διαπλοκή και τη σχέση των ενόχων. Αυτό όμως το αγνοούν οι δικαστές, και πολλές φορές επιλέγουν να το αγνοούν, θεωρώντας πως έχουν να διεκπεραιώσουν έργο μιας ανάκρισης". 

Μερικές παρατηρήσεις σε ότι αφορά το απόσπασμα αυτό. Εναντιωνόμενος στην "Ιταλοποίηση" της χώρας διαχωρίζεται από αυταρχικότερες εναλλακτικές διαχείρισης της εξέλιξης του ελληνικού σχηματισμού από μεριάς αστικής τάξης. Θα είχε όμως σημασία νομίζω να αναφερθεί πως ο πολιτικός και ο δικαστικός μηχανισμός λειτουργούν αλληλοσυμπληρώνοντας ο ένας τον άλλον,

από www.yaliberty.org

κάνοντας  ανάλογα με την συγκυρία ο ένας αυτά που δεν μπορεί να κάνει με την ίδια ευκολία ο άλλος. Είναι ακριβώς αυτό που συμβαίνει στην χώρα μας στη συγκυρία, εξαιτίας της μεγάλης φθοράς του πολιτικού μηχανισμού και των αδιεξόδων του πολιτικού του σχεδιασμού.
Επιπλέον, η μη αποδοχή του ενδημικού χαρακτήρα της διαφθοράς και των σκανδάλων στον καπιταλισμό είναι μια από τις αιτίες της μερικότητας της αντίληψής του ως προς την λειτουργία του δικαστικού μηχανισμού. Έτσι λοιπόν, ενώ καταφέρνει να σημειώσει την αναγκαιότητα της συνολικής αντίληψης των πραγμάτων στην πράξη την περιορίζει στην σχέση του δικαστικού μηχανισμού με ζητήματα διαφθοράς. Χάνει έτσι από το οπτικό του πεδίο την συνολική δράση του δικαστικού μηχανισμού σε μια περίοδο έντασης του αστυνομικού χαρακτήρα του κράτους και της αυταρχικοποίησης του. Αντί να δει λοιπόν τον κίνδυνο που ενυπάρχει στη λειτουργία του δικαστικού μηχανισμού για τα δικαιώματα των εργαζομένων της χώρας, τρέφει φρούδες ελπίδες ως προς τον ευεργετικό ρόλο που θα μπορούσε να παίξει δυνητικά ο τελευταίος στην υπεράσπιση της "Δημοκρατίας" - έννοιας αρκούντως γενικής και απροσδιόριστης που συγκαλύπτει περισσότερο παρά βοηθάει στην κατανόηση της πραγματικότητας.
Ξεκαθαρίζονται οι παραπάνω προβληματικές, αντιφάσεις και αυταπάτες στο αμέσως επόμενο απόσπασμα - καθώς επίσης δίνεται και η απάντηση στο ποιος θεωρεί ο κύριος Βαξεβάνης πως είναι ο ρόλος της Δικαιοσύνης:

"Δεν έχουν να κάνουν μια ανάκριση, αλλά να αποκαταστήσουν τη ζημιά που έχει πάθει η κοινωνία και να αποδώσει δικαιοσύνη".

 Αυτή η πρόταση αποτελεί τη στρεβλή βάση πάνω στην οποία αναπτύσσεται η όλη συλλογιστική του κυρίου Βαξεβάνη. Η συλλογιστική που αντιλαμβάνεται τους κρατικούς μηχανισμούς ως μηχανισμούς διαμεσολάβησης και συμβιβασμού ταξικών αντιθέσεων και όχι ως μηχανισμούς ταξικής επιβολής. Τόσο ισχυρή είναι η πίστη σε αυτή την αντίληψη ότι η δικαιοσύνη οφείλει να συμβιβάσει αυτές τις αντιθέσεις "απονέμοντας" έτσι - ως άλλος από μηχανής θεός δικαιοσύνη, που δεν νιώθει καν την ανάγκη να επιχειρηματολογήσει πάνω στο ποιος θα αναγκάσει αυτή τη δικαιοσύνη να τιμωρήσει το σύστημα που εκ των πραγμάτων - σύμφωνα με λόγια του κυρίου Βαξεβάνη - ανέχθηκε όλο το προηγούμενο διάστημα.
Με αυτές τις αντιφάσεις, τις στρεβλές αντιλήψεις και την αποδοχή από μεριάς του κυρίου Βαξεβάνη του "αστικού δικαίου" ως φυσικού νόμου, εμφανίζονται πιθανότητες το Hot Doc να είναι ο άξιος συνεχιστής της Αυγής αν ποτέ επαναληφθεί στρατιωτικό πραξικόπημα στη χώρα, κυκλοφορώντας την ημέρα που α πραγματοποιείται το πραξικόπημα με την λίστα των λόγων για τους οποίους αυτό το ίδιο τον εν εξελίξει πραξικόπημα δεν πρόκειται να λάβει χώρα.