(του Mike Whitney, από το http://www.counterpunch.org, στην διεύθυνση http://www.counterpunch.org/2012/11/16/welcome-to-the-lousiest-recovery-of-all-time/, αναρτήθηκε στις 16-18 Νοέμβρη 2012)
Η παγκόσμια ύφεση μπαίνει στον πέμπτο της χρόνο.
Καλώς ήλθατε στη χειρότερη ανάκαμψη όλων των εποχών.
Είναι αυτή η χειρότερη ανάκαμψη όλων των εποχών;
Προσέξτε αυτό: ο αριθμός των ανθρώπων που τρέφονται με δελτία τροφίμων αυτή τη στιγμή στις Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκεται σε ύψη ρεκόρ φτάνοντας τα 47,1 εκατομμύρια ανθρώπους. Αυτό σημαίνει πως ο αριθμός των δικαιούχων έχει διπλασιαστεί από το 2007 που ξεκίνησε η κρίση. Και το ποσοστό των Αμερικανών που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας έχει επίσης εκτιναχθεί στα ύψη. Ανέβηκε από το 12,3% το 2006 στο 16,1% σήμερα. Σύμφωνα με το γραφείο απογραφής πληθυσμού, περίπου 50 εκατομμύρια άνθρωποι στην Αμερική ζουν τώρα κάτω από το όριο της φτώχειας. Με άλλα λόγια, αν είσαι φτωχός στην Αμερική οι γραμμές σου πυκνώνουν και τα πράγματα χειροτερεύουν. Ωραία ανάκαμψη, ε;
Και δεν είναι μόνο οι φτωχοί που πλήττονται. Η μεσαία τάξη χτυπιέται επίσης. Η ανεργία είναι ακόμα πολύ υψηλή (7,9%), σύμφωνα με την επισκόπηση της FED για τα οικονομικά των καταναλωτών, οι οικογένειες μεσαίου εισοδήματος είδαν περίπου το 40% των καθαρών αξιών τους να εξανεμίζεται από το 2007. Ο όγκος αυτών των απωλειών συνδέεται με το σκάσιμο της γιγαντιαίας φούσκας των ακινήτων το 2007 που εξαφάνισε 8 τρισεκατομμύρια $ σε ιδιοκτησίες κατοικίας αφήνοντας την πλειοψηφία της γενιάς του baby boom απροετοίμαστη για την σύνταξη. Είναι μια απελπιστική κατάσταση για την οποία κανένας δεν θέλει να μιλήσει, αλλά η αλήθεια είναι πως εκατομμύρια ανθρώπων θα πρέπει να βρουν έναν τρόπο να επιβιώσουν με σχεδόν τίποτα, ή με δουλειά μέχρι το γήρας να μην τους επιτρέπει να χτυπήσουν κάρτα. Όσον αφορά αυτούς τους τύπους, η ανάκαμψη είναι ένα μεγάλο αστείο.
Ποιος επωφελείται λοιπόν από την αποκαλούμενη ανάκαμψη;
Αυτό θα μπορούσε να το απαντήσει ακόμα και κάποιος χωρίς καν μυαλό: η Wall Street και το υψηλότερο 1% των εισοδημάτων. Ο πρόεδρος της FED, Ben Bernanke, διοχέτευσε στις αγορές αρκετό φθηνό χρήμα για να γεμίσει έναν μικρό ωκεανό, όλα με την ξεκάθαρη πρόθεση να κρατήσει τις μετοχές ζωντανές ούτως ώστε οι φίλοι του κερδοσκόποι δωρητές πολιτικού χρήματος να παραμένουν στην αφρόκρεμα του συστήματος και να παίρνουν ακόμα μεγαλύτερα μπόνους. Το πρόγραμμα της FED για αύξηση της κεφαλαιακής υποστήριξης του τραπεζικού συστήματος μέσω της αγοράς μετοχών (quantitative easing (1) ) έστειλε την αξία των μετοχών στη στρατόσφαιρα, είναι γεγονός μάλιστα πως και οι τρεις κύριοι Αμερικάνικοι χρηματιστηριακοί δείκτες έχουν υπερδιπλασιάσει την αξία τους από την στιγμή εκκίνησης του προγράμματος το 2008. Υπάρχει μόνον ένα μειονέκτημα. Αυτή η πολιτική δεν κάνει απολύτως τίποτα για την πραγματική οικονομία. Ω, και κάτι ακόμη, η επίδρασή της στις μετοχές είναι μόνον προσωρινή, το ισοδύναμο μιας υπερδραστηριότητας που προέρχεται από υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης. Κοιτάξτε αυτό το postάρισμα του Charles Biderman στο TrimTabs και θα καταλάβετε τι εννοώ:
"Στις 14 Σεπτέμβρη, την ημέρα της πιο πρόσφατης κεφαλαιακής ένεσης από την FED ο δείκτης S&P 500 χτύπησε υψηλό στα 1466. Από τότε οι μετοχές, προκειμένου να πωληθούν γρήγορα, πωλούνται σε χαμηλό κόστος ανοίγοντας σήμερα με μία πτώση περίπου 6%.
Σε προηγούμενα βίντεο είχα προβλέψει πως η τωρινή ένεση κεφαλαίων (Quantitative Easing) θα έχει πολύ μικρή επίδραση τόσο στο χρηματιστήριο όσο και στην οικονομία. Και αυτό είναι που συνέβη. Γιατί το πρόβλεψα αυτό; Τα επιτόκια κοντοπρόθεσμου δανεισμού βρίσκονται ήδη στο μηδέν και είναι εδώ και πέντε μήνες που τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων έφτασαν το σημερινό χαμηλό - επίπεδο ρεκόρ. Έτσι λοιπόν, μετά από αυτήν την επιχείρηση διέγερσης της οικονομίας (Operation Twist (2) ) το εισόδημα μετά φόρων ανήλθε στα 300 δισεκατομμύρια $ σε ετήσια αύξηση το διάστημα του περασμένου Ιουνίου-Σεπτεμβρίου. Αυτό ήταν υψηλότερα από τα 200 δισεκατομμύρια $ ρυθμό αύξησης για το πρώτο πεντάμηνο του 2012. Από τον Οκτώβρη, το εισόδημα μετά φόρων - θυμηθείτε πως πρόκειται περί αποπληθωρισμένης τιμής - έπεσε πάλι στα 200 δισεκατομμύρια $ ρυθμό αύξησης. Με άλλα λόγια, φέτος η FED θα τυπώσει στην ουσία μισό τρισεκατομμύριο $ που δεν θα μεγαλώσουν ούτε το εισόδημα μετά φόρων, ούτε θα βοηθήσουν στην αύξηση των τιμών των μετοχών.
Έτσι λοιπόν, αυτή τη στιγμή, η οικονομία των ΗΠΑ έχει αναιμικούς ρυθμούς ανάπτυξης παρά τα τεράστια ποσά ελλειμματικών δαπανών (deficit spending (3) ) και τυπωμένου χρήματος." (“Bernanke Put Dead and Very Little Chance Stocks Avoid Year End Sell Off”, Trim Tabs Money Blog)
Αυτός είναι ο χειρότερος εφιάλτης του Bernanke. Οι μετοχές εμφανίζονται ταλαντευόμενες και οι εκκεντρικές του νομισματικές θεωρίες δεν φέρνουν πια αποτέλεσμα. Αλλά αντί να αλλάξει κατεύθυνση και να παραδεχτεί το λάθος του, ο Bernanke αποφάσισε να επιμείνει ακόμα πιο αποφασιστικά σε αυτή τη κατεύθυνση και να βάλει τα εκτυπωτήρια χρήματος να δουλεύουν σε υψηλή ταχύτητα. Μα πως μπορεί να το κάνει αυτό, μπορεί να αναρωτιέστε, σε τελευταία ανάλυση, δεν έχει δεσμευτεί η FED να αγοράζει ενυπόθηκους τίτλους 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων κάθε μήνα για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί (QEternity) για να ενισχύσει την αύξηση του ΑΕΠ και να μειώσει την ανεργία;
Ναι, έχει δεσμευτεί, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως ο "διεθύνων χρηματοπαραγωγός" δεν έχει άλλα βέλη στην φαρέτρα του. Έχει. Εδώ είναι η εκδοχή του Bloomberg:
"Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα πραγματοποιεί το επόμενο βήμα στην πορεία του προέδρου της Ben Bernanke προς την διαφάνεια. συνδέοντας τις προοπτικές του κόστους δανεισμού με μέτρα για την απασχόληση και τον πληθωρισμό.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής "γενικά ευνόησαν τη χρησιμοποίηση οικονομικών μεταβλητών" για να εξασφαλίσουν οδηγίες ως προς το πότε είναι πιθανόν να εγκρίνουν την πρώτη αύξηση επιτοκίων από το 2008, σύμφωνα με τα πρακτικά της συνεδρίασης της 23ης και 24ης Οκτώβρη που δόθηκαν χθες στη δημοσιότητα. Αυτά τα μέτρα θα μπορούσαν να υποκαταστήσουν ή να συμπληρώσουν ένα καλεντάρι, που αυτή τη στιγμή τίθεται για τα μέσα του 2015.
Ένας αριθμός αξιωματούχων ισχυρίστηκε επίσης πως η FED ίσως χρειαστεί να επεκτείνει τις μηνιαίες αγορές ομολόγων τον επόμενο χρόνο μετά τη λήξη του προγράμματος επέκτασης των ημερομηνιών λήξης αποπληρωμών των περιουσιακών στοιχείων του ισολογισμού της, γνωστού ως Operation Twist. Η συζήτηση δείχνει πως οι αξιωματούχοι της FED κρίνουν ότι η οικονομία χρειάζεται ακόμα διέγερση ρεκόρ για να μειώσει ένα ποσοστό ανεργίας κολλημένο στο 8%". ( “Fed Moves Toward Tying Interest-Rate Decisions to Economic Data”, Bloomberg)
Τι σημαίνουν λοιπόν όλα αυτά; Σημαίνει πως ο Bernanke και οι "χαρούμενοι κερδοσκόποι" του ανεβαίνουν ένα επίπεδο υψηλότερα. Σημαίνει ότι θα συνεχίζουν να "πλημμυρίζουν" τις χρηματιστηριακές αγορές με ρευστότητα μέχρι το ποσοστό ανεργίας να πέσει. Δεν έχει σημασία που η πολιτική του Quantitative Easing δεν μετακίνησε καθόλου τον δείκτη ανεργίας ή το ότι η FED έχει ήδη επεκτείνει τον ισολογισμό της κατά 2,5 τρισεκατομμύρια $ και το ότι κανένας δεν έχει ιδέα για το πως ο Bernanke θα καταφέρει να ξεφορτωθεί την παρακαταθήκη του περιουσιακών στοιχείων-σκουπιδιών χωρίς να σπρώξει τις αγορές σε έναν Αρμαγεδδόνα σπιράλ-θανάτου. Τίποτα από αυτά δεν έχει σημασία. Απλά θα θέσουν τις βάσεις της πολιτικής τους σε εκρηκτικό υπόστρωμα και θα το αφήσουν να εκραγεί. Δεν ακούγεται λιγάκι απερίσκεπτο αυτό;
Ορίστε η δήλωση ενός ειδικού της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Ελεύθερης Αγοράς (FOMC) στις 13 Σεπτέμβρη που θα μας βοηθήσει να ενώσουμε τα κομμάτια του παζλ:
"Αν η κατάσταση στην αγορά εργασίας δεν βελτιωθεί ουσιαστικά η Επιτροπή θα συνεχίσει τις αγορές παραγώγων ενυπόθηκων τίτλων, θα αναλάβει επιπλέον αγορές στοιχείων ενεργητικού και θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί τα υπόλοιπα εργαλεία πολιτικής της μέχρι μια τέτοια βελτίωση να επιτευχθεί σε ένα πλαίσιο σταθερότητας τιμών".Με λίγα λόγια: "Δεν τελειώσαμε ακόμα παιδιά, ούτε κατά διάνοια".
Αυτό είναι ακραία αλαζονεία από την πλευρά των προμηθευτών. Ο Bernanke εξακολουθεί να πιστεύει πως ολόκληρη η οικονομία μπορεί να λειτουργήσει μετακινώντας μοχλούς στην Κεντρική Τράπεζα. Νομίζει πως εάν ρίξεις αρκετά χρήματα στην κορυφή του συστήματος (χρηματιστηριακές αγορές), αυτά θα αρχίσουν να στάζουν προς τα κάτω στους εργάτες-μέλισσες. Μεγάλη τύχη! Δεν έχει συμβεί ακόμα αλλά όχι από έλλειψη προσπάθειας.
Ο Bernanke έχει δίκιο για ένα πράγμα όμως, οι προσδοκίες για πληθωρισμό έχουν αρχίσει να ξεθωριάζουν πράγμα που σημαίνει πως η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού ή ο αποπληθωρισμός αποτελούν πλέον αυξανόμενο κίνδυνο για την οικονομία. Ρίξτε μια ματιά σε αυτό το απόσπασμα από τον Economist:
"...από τα μέσα Οκτώβρη, έχει παρατηρηθεί μια αδιαμφισβήτητη αναστροφή στην τάση του προσδοκώμενου πληθωρισμού. Βασισμένη σε ισοσταθμισμένους προϋπολογισμους, όλη η ρευστότητα του Σεπτεμβρίου έχει εξανεμιστεί. Και δύο χρόνια ισοσταθμισμένων προϋπολογισμών βρίσκονται τώρα στα επίπεδα του Ιουλίου. Δεδομένης της αισιοδοξίας μου για τις κινήσεις της FED το Σεπτέμβρη και της φαινομενικής ισχύος των βασικών οικονομικών μεγεθών της οικονομίας, θα ήθελα να παραβλέψω αυτή την τάση, όμως θα πρέπει να κανείς να είναι πολύ απρόθυμος να εγκαταλείψει σημεία αναφοράς που τον υπηρέτησαν καλά, μόνο και μόνο επειδή αυτά μετακινήθηκαν με έναν άβολο τρόπο". (“Monetarypolicy—Is there a problem?”, The Economist)
Γι' αυτό το λόγο ο Bernanke βγάζει έξω το βαρύ πυροβολικό, επειδή η Quantitative Easing νο3 της FED δεν ενίσχυσε καθόλου ούτε την κατανάλωση ούτε τον δανεισμό. Οι εταιρικές επενδύσεις είναι ακόμα μελαγχολικές και τα κέρδη έχουν διολισθήσει κατά πολύ. Που βρίσκονται λοιπόν τα καινούρια βλαστάρια; Η μόνη διαφορά μεταξύ του 2008 και σήμερα είναι η πλημμυρισμένη με στεροειδή χρηματιστηριακή αγορά και μερικοί ακόμα δισεκατομμυριούχοι και μέλη του κλαμπ του 1% των υψηλότερων εισοδημάτων. Όλα τα υπόλοιπα είναι σχεδόν ίδια, αν όχι χειρότερα.
Αν ο Bernanke σοβαρολογούσε όταν έλεγε πως θα διορθώσει την οικονομία, θα εγκατέλειπε όλες τις νομισματικές στρεψοδικίες και θα άφηνε τις μετοχές να πέσουν κατακόρυφα 2000 μονάδες. Αυτό θα αφυπνούσε το Κονγκρέσο και θα το ανάγκαζε να κάνει την αναθεματισμένη δουλειά του. Τα μηδενικά επιτόκια και οι καραβιές ρευστότητας δεν επαρκούν, ο καθένας μπορεί να το αντιληφθεί αυτό. Στην ουσία, όλα τα ταχυδακτυλουργικά και οι εκκεντρικές πολιτικές "διευκόλυνσης" κάνουν απλά τους ανθρώπους νευρικούς και αυξάνουν την αβεβαιότητα. Είναι η ώρα να γυρίσουμε στα βασικά, δημοσιονομική διέγερση.
Ο Bernanke θα πρέπει να ακολουθήσει τις συμβουλές του επικεφαλής οικονομολόγου της Nomura, του Richard Koo. Ο Koo έχει κάνει εκτεταμένη έρευνα πάνω στην 20ετή μάχη της Ιαπωνίας με την ύφεση και έχει εξηγήσει με βασανιστικές λεπτομέρειες τι θα πρέπει να κάνει κανείς για να αναδυθεί από, αυτό που αποκαλεί, ύφεση ισολογισμών. Ορίστε ένα δείγμα της δουλειάς του:
"Το πιο σημαντικό μάθημα των τελευταίων 20 χρόνων στην Ιαπωνία και των τελευταίων 4 χρόνων στις δυτικές οικονομίες είναι το γεγονός ότι η νομισματική πολιτική είναι αναποτελεσματική όταν δεν υπάρχει ιδιωτική ζήτηση κεφαλαίων...
Στην Ιαπωνία υπήρξε ελάχιστη ή και καθόλου ιδιωτική ζήτηση δανείων από το 1995, όταν η Τράπεζα της Ιαπωνίας (Bank Of Japan - BOJ) κατέβασε τα επιτόκια δανεισμού σε σχεδόν μηδενικό επίπεδο. Παρ' όλα αυτά, ούτε η οικονομία, ούτε η τιμές των περιουσιακών στοιχείων επανέκαμψαν, όπως δήλωσε ο διοικητής της Τράπεζας της Ιαπωνίας Masaaki Shirakawa. Η Τράπεζα της Ιαπωνίας υιοθέτησε την πολιτική του Quantitative Easing οχτώ ολόκληρα χρόνια πριν από τους συνεταίρους της σε Ευρώπη και Ηνωμένες Πολιτείες...
Όταν οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά όχι μόνο σταματούν να δανείζονται χρήματα αλλά αρχίζουν να δουλεύουν αποκλειστικά για την αποπληρωμή του χρέους τους η συνεπαγώμενη απουσία δανειοληπτών παγιδεύει αποτελεσματικά την παρεχόμενη από την Κεντρική Τράπεζα ρευστότητα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και κατά συνέπεια τα παρεχόμενα κεφάλαια ούτε διεγείρουν την οικονομία, ούτε πυροδοτούν τον πληθωρισμό..."
Ακούγεται οικείο; Ορίστε περισσότερα από τους Financial Times μέσα από την οπτική του Economist:
"Σήμερα, ο ιδιωτικός τομέας στις Ηνωμένες Πολιτείες αποταμιεύει το ιλιγγιώδες 8% του ακαθάριστου προϊόντος του - σε μηδενικά επιτόκια, όταν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις υπό κανονικές συνθήκες θα δανείζονταν και θα ξόδευαν λεφτά. ...αυτό είναι το αποτέλεσμα της έκρηξης της χρηματοδοτημένης με δάνεια φούσκας των ακινήτων, η οποία άφησε τον ιδιωτικό τομέα με τεράστια επικρεμάμενα χρέη... μη παρέχοντάς του άλλη εναλλακτική από το να αποπληρώνει τα χρέη ή να αποταμιεύει, ακόμα και με μηδενικά επιτόκια.
Παρ' όλα αυτά, αν κάποιος αποταμιεύει χρήματα και αποπληρώνει χρέη, κάποιος άλλος θα πρέπει να δανείζεται και να ξοδεύει αυτά τα χρήματα για να κρατηθεί η οικονομία σε κίνηση. ...με νομισματικές πολιτικές ευρέως αναποτελεσματικές και τον ιδιωτικό τομέα εξαναγκασμένο να επανορθώσει τους ισολογισμούς του, ο μόνος δρόμος για να αποφευχθεί ένα αποπληθωριστικό σπιράλ είναι η κυβέρνηση να δανειστεί και να ξοδέψει τις οικονομίες του ιδιωτικού τομέα... .
Η πρόκληση συνίσταται στην διατήρηση της δημοσιονομικής διέγερσης της οικονομίας μέχρι η απομόχλευση του ιδιωτικού τομέα να ολοκληρωθεί". (“Explain the disease to help US citizens”, Richard Koo, Financial Times)
Ο Bernanke είναι αρκετά έξυπνος ώστε να γνωρίζει πως μία από τα ίδια (QE) δεν θα αρκέσει για να επαναφέρει την οικονομία στην σωστή πορεία. Γνωρίζει ότι ο Koo έχει δίκιο. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πως θα υπάρξει αλλαγή πολιτικής. Δεν θα υπάρξει, κυρίως επειδή η πολιτική του Quantitative Easing ενισχύει το κλειστό σύστημα που όλα τα καλά πάνε στους λίγους - οι bluechip μετοχές σε πρώτη προτεραιότητα και όλοι οι υπόλοιποι παίρνουν τα ψίχουλα. Πρόκειται ξεκάθαρα για τον παλιό και γνωστό ταξικό πόλεμο. Και, μαντέψτε τι: η τάξη τους κερδίζει.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου